Οι μεγάλες οροσειρές, οι μεγάλες πεδιάδες
Δύο χαρακτηριστικά γεωμορφολογικά στοιχεία του γήινου ανάγλυφου αποτελούν οι οροσειρές και οιπεδιάδες.
Οι οροσειρές είναι αποτέλεσμα των ενδογενών δυνάμεων. Η ηφαιστειακή και σεισμική δράση μεταβάλλουν την επιφάνεια της Γης και έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία βουνών.
Σχηματισμός βουνού από ηφαίστειο:
Τα περισσότερα ηφαίστεια είναι βουνά. Η ηφαιστειακή δράση βοηθά στο σχηματισμό των βουνών. Αν υποθέσουμε ότι ένα ηφαίστειο ξέσπασε σε μια πεδιάδα ή κοιλάδα και όχι στην κορυφή βουνού, η λάβα που θα βγει από τον κρατήρα του μπορεί να χυθεί γύρω, όπου και θα στερεοποιηθεί.
Αλλά κι αν εκτιναχθεί ψηλά στον αέρα, πάλι ένα μεγάλο μέρος της θα πέσει γύρω από τον κρατήρα. Έτσι και στις δύο περιπτώσεις σχηματίζεται ένα βουνό γύρω από τον κρατήρα.
Αλλά κι αν εκτιναχθεί ψηλά στον αέρα, πάλι ένα μεγάλο μέρος της θα πέσει γύρω από τον κρατήρα. Έτσι και στις δύο περιπτώσεις σχηματίζεται ένα βουνό γύρω από τον κρατήρα.
Ένα βουνό σχηματίζεται συνήθως από τις κινήσεις των λιθοσφαιρικών πλακών.
Οι δυνάμεις που ενεργοποιούνται στο εσωτερικό της γης εξωθούν βραχώδεις επιφάνειες προς τα επάνω, δημιουργώντας μια έκταση γης πιο υψηλή σε σχέση με την περιβάλλουσα.
Αντίθετα οι πεδιάδες διαμορφώθηκαν από την επίδραση εξωγενών δυνάμεων (άνεμος, νερό κ.τ.λ.). Οι δυνάμεις αυτές χρόνο με το χρόνο μειώνουν το ανάγλυφο μιας περιοχής μεταφέροντας μακριά τα υλικά που την αποτελούν. Έτσι με το πέρασμα εκατομμυρίων ετών εκεί που παλαιότερα υπήρχε μια οροσειρά δημιουργείται μια πεδιάδα.
Το ανάγλυφο μιας περιοχής διαμορφώνει τις καιρικές συνθήκες της περιοχής που με τη σειρά τους επηρεάζουν τις δραστηριότητες των ανθρώπων. Παράλληλα το ανάγλυφο διευκολύνει ή εμποδίζει τις καλλιέργειες, το κτίσιμο πόλεων και χωριών, την επικοινωνία (κατασκευή δρόμων, σιδηροδρόμων), τις μεταφορές κ.ά.
Στα μεγάλα υψόμετρα η διαβίωση των ανθρώπων είναι δύσκολη, όπως και η κατασκευή οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου, ενώ αντίθετα στις πεδιάδες γίνεται πιο εύκολα η κάθε είδους δραστηριότητα του ανθρώπου ( γεωργία, κτηνοτροφία, συγκοινωνία, εμπόριο κλπ).
Μεγάλοι πολιτισμοί της αρχαιότητας δημιουργήθηκαν κυρίως σε πεδινές περιοχές:
- Ο αιγυπτιακός πολιτισμός οικονομικά προήλθε από την αγροτική παραγωγή της εύφορης πεδιάδας του ποταμού Νείλου.
- Ο Μινωικός και ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός καθώς και ο Ρωμαϊκός και Βυζαντινός πολιτισμός αναπτύχθηκαν χάρη στο εμπόριο και τη ναυτιλία που εξασφάλιζε ο πλούσιος θαλάσσιος διαμελισμός της Ελλάδας.
- Στη Μέση Ανατολή Βαβυλώνιοι και Ασσύριοιαναπτύχθηκαν εξαιτίας των εύφορων πεδιάδων των ποταμών Τίγρη και Ευφράτη.
- Οι αρχαίοι Κινέζοι αναπτύχθηκαν στην Ανατολική Ασίαγύρω από τις πεδιάδες του Κίτρινου ποταμού και των μεγάλων οροπεδίων.
- Οι Μάγιας και οι Αζτέκοι εκμεταλλεύτηκαν τις πεδιάδες που υπήρχαν στην οροσειρά Σιέρα Μάντρε και ανέπτυξαν σπουδαίους πολιτισμούς.
- Το ίδιο έκαναν και οι Ίνκας στην οροσειρά των Άνδεων. Εκμεταλλεύτηκαν τα οροπέδια και τη λίμνη Τιτικάκα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου